Door WIM VAN DE LOUW
Foto: CEES MOOIJ
Honderd jaar geleden deden huisschilders niet anders: hout of beton schilderen
als marmer. Weinigen beheersen de techniek nog, maar Klaartje Bruyn kan
het. Ze verdient er aardig de kost mee.
Het bankje is van hout, gewoon ordinair hout. Helemaal geen mooi bankje
eigenlijk, alleen de vorm lijkt interessant. Klaartje Bruyn werkt er een
paar uur aan en het bankje is van marmer.
Of: een lelijke gang in je huis eindigt in het niets. Geef Bruyn de vrije
hand en drie uur later lijkt het alsof het lelijke gangetje uitloopt in
een prachtige vijver. Bruyn schildert illusie.
Een jaar op de kunstacademie leerde haar niet wat ze wilde: het ambachtelijke schilderswerk. Ze ging bij een schilder in de leer en daar kreeg ze het wel onder de knie.
"Dan begin je inderdaad onderaan, penselen schoonmaken, later mag je wat ruw schilderwerk doen en weer later mag je je eerste houtnerfje schilderen."
Toen ze het vak voldoende beheerste, begon ze haar eigen bedrijfje: Bont & Bruyn. Tien jaar verdiende ze de kost in Arnhem, begin april vestigde ze zich in een bedrijfspand aan de Kamerlingh Onnesstraat in Nijmegen.
Van Klaartje Bruyn (33) zul je geen hoogdravende filosofieën horen die ten grondslag liggen aan haar werkwijze."Ik ben geen kunstenaar, ik ben een ambachtsvrouw. Ik schilder wat de opdrachtgever wil, maar wel goed."
Compromissen over 'mag het ietsje minder' willen er bij haar niet in. "Ik werk zoals het moet. Het gebeurt weleens dat een klant zegt: 'Kan het niet een beetje minder mooi, want anders wordt het zo duur'. Dan zeg ik altijd: 'Over drie jaar bent u vergeten dat het goedkoop was, maar ergert u zich omdat het geen top is'. Dat wil ik voorkomen."
Het vak van letter- en decoratieschilder is de laatste decennia overgenomen door de computer. De hoeveelheid werk die grootwinkelbedrijven nodig hebben om hun naam bekend te houden, kan niet meer met de hand gedaan worden.
Maar er zijn altijd nog de kleintjes. Die komen uit bij bedrijfjes zoals dat van Klaartje Bruyn. Daarvan zijn er in Nederland een stuk of vijftig.
Bruyn kiest derhalve voor een bedrijf dat altijd in de marge zal werken. Ze heeft een onmiskenbare low-budgetuitstraling, ze gaat met haar brombakfiets naar haar klanten. "Ik vind dit wel zo leuk. Mijn opdrachtgevers willen iets bijzonders, iets dat een ander niet heeft."Veel van haar opdrachtgevers zitten in de horeca, ze werkt mee aan inrichting van cafés en restaurants. Maar ook zelfstandige winkels die iets aparts willen, een mooi uithangbord of een bijzondere achterwand, kunnen bij haar terecht. Ze schilderde ook al complete kermisattracties.
"De kunst is je kosten laag houden. Daarom werk ik in mijn eentje. Soms, zoals laatst in Rozendaal, haal ik er een collega bij. Daar moest ik driehonderd vierkante meter hout schilderen, dat wil zeggen: gewoon hout voorzien van een eikenstructuur."
Het werk is minutieus. Haar vaste attribuut is het fijne penseel waarmee ze adertje na adertje of nerfje na nerfje schildert. Ze laat voorbeelden zien van wat een een toegewijde decoratieschilder allemaal vermag met een ragfijn penseeltje. Alle denkbare en zelfs niet bestaande hout- of marmersoorten kan ze imiteren, van gewoon grenen tot wengé en van marmer tot graniet.
De laatste jaren krijgt ze steeds meer opdrachten van particulieren. "Nijmegen heeft erg veel oude huizen waar je de prachtigste dingen kunt doen: eiken lambrizering maken of marmeren muren of een oude radiator beschilderen alsof hij van marmer is."
Ze gaat zich in de toekomst in het bijzonder toeleggen op het verfraaien van meubels. "Dat is eigenlijk het mooiste werk. Je kunt het zo gek niet noemen, een kastje met een tijgervelmotief, of een kastje dat lijkt alsof het in brand geeft gestaan. Het heeft ook iets van humor, van spotten met de realiteit. Het gaat naar het kitschige toe, zeker. Maar ik zeg altijd: mooie kitsch is niet lelijk."